สำนวนจีนจากนิทาน ที่พบได้บ่อยในข้อสอบ HSK5
สำนวนจีนคือส่วนหนึ่งของภาษาจีนที่มีความสำคัญเป็นอย่างมาก เพราะถือเป็นสิ่งที่คนจีนใช้กันบ่อยในชีวิตประจำวัน เราสามารถพบเห็นสำนวนจีนได้ทั่วไปในข่าว นิยาย เพลง ซีรีส์จีน บทสนทนาในชีวิตประจำวัน หรือแม้กระทั้งข้อสอบ HSK5 ถึงแม้ว่าสำนวนจีนจะสำคัญและพบได้บ่อย แต่หลายๆ คนก็มักจะประสบปัญหาเดียวกัน นั่นก็คือการจำความหมายไม่ได้ หรือใช้ไม่ถูก ดังนั้นบทความในวันนี้จึงเสนอแนวทางใหม่ๆ ที่จะช่วยให้เข้าใจและจำสำนวนจีนที่นับเป็นคำศัพท์ HSK5 ได้ดียิ่งขึ้น ด้วยการเรียนสำนวนจีนจากนิทาน พร้อมยกตัวอย่างการใช้
สารบัญ
- สำนวนจีนคืออะไร
- สำนวนที่ 1 拔苗助长 ดึงต้นกล้าให้โต
- สำนวนที่ 2 画蛇添足 วาดงูเติมขา
- สำนวนที่ 3 自相矛盾 หอกโล่ปะทะกันเอง
- สำนวนที่ 4 狐假虎威 จิ้งจอกอ้างบารมีเสือ
- สำนวนที่ 5 亡羊补牢 วัวหายล้อมคอก
สำนวนจีนคืออะไร
สำนวนจีน (成语 chéngyǔ) คือกลุ่มคำที่มีองค์ประกอบที่ตายตัว และมีความหมายเชิงเปรียบเทียบแฝงอยู่ ซึ่งอาจมาจากประวัติศาสตร์ เรื่องเล่า วรรณกรรม หรือคำพูดที่มีชื่อเสียงของบุคคลในสมัยก่อนก็ได้ โดยทั่วไปแล้วสำนวนจีนจะประกอบขึ้นจากอักษรจีน 3-10 ตัว แต่ส่วนใหญ่แล้วจะอยู่ที่ 4 ตัวอักษรจีน
สำนวนจีนที่มาจากนิทานนั้น คือสำนวนที่เกี่ยวข้องกับนิทานหรือเรื่องเล่าที่เล่าสู่กันฟังอย่างแพร่หลาย มีเนื้อหาเชิงเปรียบเทียบที่เข้าใจง่าย อีกทั้งยังแฝงข้อคิดและข้อเตือนใจในการดำเนินชีวิตอีกด้วย
การรู้จักและใช้สำนวนจีนเป็นนั้น นอกจากจะช่วยให้เราสื่อสารกับคนจีนได้ดียิ่งขึ้นแล้ว ยังช่วยให้เราเข้าใจถึงวัฒนธรรมต่างๆของชาวจีน และสามารถนำสำนวนเหล่านี้ไปใช้ในพาร์ทการเขียน HSK5 ให้ดูน่าสนใจมากขึ้นได้อีกด้วย
สำนวนที่ 1 拔苗助长 (bá miáo zhù zhǎng) หรือ “ดึงต้นกล้าให้โต”
เนื้อเรื่อง :
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว มีชาวนาผู้ใจร้อนอยู่คนหนึ่ง หลังจากที่ปลูกต้นกล้าลงนาแล้ว เขาก็ไปที่ทุ่งนาทุกวันเพื่อเฝ้ารอ หวังว่าจะเก็บเกี่ยวผลผลิตได้เร็วๆ ดังนั้นหลังจากที่เขาพบว่าต้นกล้าเติบโตช้า เขาก็อดทนรอไม่ไหว จึงพยายามคิดหาวิธีที่จะช่วยให้ต้นกล้าได้โตเร็วขึ้น
สุดท้ายเขาจึงคิดออกได้วิธีหนึ่ง นั่นคือการใช้มือดึงให้ต้นกล้าโผล่พ้นดินขึ้นมามากขึ้น เมื่อทำเช่นนี้ก็จะคล้ายว่าต้นกล้าได้โตเร็วขึ้น หลังจากทำตามวิธีที่คิดได้มาทั้งวัน เขาก็รู้สึกพึงพอใจเป็นอย่างมาก เมื่อกลับถึงบ้าน เขาจึงเล่าให้คนในครอบครัวฟังด้วยความดีใจ
เมื่อลูกชายของเขาได้ฟังก็รีบวิ่งไปที่ทุ่งนาเพื่อดู แต่กลับพบว่าต้นกล้านั้นได้เหี่ยวเฉาตายหมดแล้ว
ความหมายของสำนวน :
拔苗助长 มีความหมายเปรียบเทียบการพยายามฝืนกฎเกณฑ์ธรรมชาติ หรือการรีบร้อนเร่งให้งานใดๆ สำเร็จโดยใช้วิธีที่ผิด จนก่อให้เกิดผลเสียหายตามมา
ตัวอย่างการใช้ :
- 孩子还小，别拔苗助长。
Háizi hái xiǎo, bié bá miáo zhù zhǎng.
เด็กยังเล็ก อย่ารีบเร่งจนเกินไป
- 用这种方法教育下一代无异于拔苗助长。
Yòng zhè zhǒng fāngfǎ jiàoyù xià yīdài wú yì yú bá miáo zhù zhǎng.
การใช้วิธีแบบนี้สั่งสอนเด็กรุ่นต่อไปก็ไม่ต่างไปจากการดึงต้นกล้าให้โต
- 小兰才五岁，你就要她学这么多东西，这不是拔苗助长吗？
Xiǎo lán cái wǔ suì, nǐ jiù yào tā xué zhème duō dōngxi, zhè bú shì bá miáo zhù zhǎng ma?
เสี่ยวหลานเพิ่งจะ 5 ขวบเอง เธอให้เขาเรียนเยอะขนาดนี้ ไม่ใช่ว่าเป็นการดึงต้นกล้าให้โตหรอ
สำนวนที่ 2 画蛇添足 (huà shé tiān zú) หรือ “วาดงูเติมขา”
เนื้อเรื่อง :
นานมาแล้ว มีครอบครัวแห่งหนึ่งในรัฐฉู่ เมื่อทำพิธีเซ่นไหว้เสร็จแล้วมักจะมอบสุรา 1 ไหให้กับผู้ที่มาช่วยงานเป็นการตอบแทน แต่เพราะสุรา 1 ไหมีปริมาณน้อยเกินไป ถ้าแบ่งให้ทุกคนดื่มก็คงไม่พอ จึงมีคนออกความเห็นว่า “พวกเรามาวาดรูปงูแข่งกัน ใครวาดเสร็จก่อนก็ได้สุราไหนั้นไป”
ทุกคนต่างก็เห็นด้วยกับความคิดนั้น จึงพากันวาดรูปงูลงบนพื้น ไม่นานก็มีคนหนึ่งวาดเสร็จก่อน แต่เมื่อเขาเห็นว่าคนอื่นยังวาดกันไม่เสร็จ จึงคิดว่าถ้าตนวาดขาเพิ่มลงไปอีกก็ยังทัน
ในขณะที่เขากำลังวาดขางูอยู่นั้น ก็มีอีกคนที่วาดรูปงูเสร็จพอดี ดังนั้นคนนั้นจึงเดินไปหยิบไหสุราพร้อมกล่าวกับชายที่เติมขาให้งูว่า “ท่านจะเติมขาให้งูไปทำไม ในเมื่อความจริงงูไม่มีขา งูที่มีขาย่อมไม่ใช่งู”
ความหมายของสำนวน :
画蛇添足 มีความหมายเปรียบเทียบการทำสิ่งที่เกินจำเป็น เกินพอดี นอกจากจะไม่มีประโยชน์แล้วยังเสียเวลา และอาจจะทำให้เรื่องราวเลวร้ายลงไปอีกด้วย
ตัวอย่างการใช้ :
- 你们这是把时间浪费在画蛇添足上。
Nǐmen zhè shì bǎ shíjiān làngfèi zài huà shé tiān zú shàng.
พวกเธอกำลังเสียเวลาไปกับการทำอะไรที่ไม่จำเป็นอยู่นะ
- 事情已处理妥当，不需要我再画蛇添足了。
Shìqing yǐ chǔlǐ tuǒdàng, bù xūyào wǒ zài huà shé tiān zú le.
เรื่องนี้จัดการได้อย่างเหมาะสมแล้ว ไม่จำเป็นต้องให้ฉันจัดการอะไรอีก
- 你已经把你的想法说得很清楚了，再多说就是画蛇添足了。
Nǐ yǐjīng bǎ nǐ de xiǎngfǎ shuō de hěn qīngchǔ le, zài duō shuō jiù shì huà shé tiān zú le.
คุณอธิบายแนวคิดของคุณได้ชัดเจนแล้ว ถ้าพูดเพิ่มเติมอีกจะเป็นการเติมขาให้งู
สำนวนที่ 3 自相矛盾 (zì xiāng máo dùn) หรือ “หอกโล่ปะทะกันเอง”
เนื้อเรื่อง :
ในสมัยแคว้นฉู่ มีพ่อค้าขายหอกและโล่อยู่คนหนึ่ง เขาได้โฆษณาโล่ของตัวเองว่า “โล่ของข้านั้นแข็งแกร่งที่สุด อาวุธชนิดไหนก็ไม่สามารถที่จะแทงทะลุมันได้”
หลังจากที่โฆษณาโล่เสร็จ เขาก็หยิบหอกขึ้นมา และโฆษณาหอกของตัวเองต่อว่า “หอกของข้านั้นคมกริบที่สุด ไม่ว่าโล่จะแข็งแกร่งแค่ไหนก็สามารถแทงทะลุได้”
เมื่อคนที่เดินผ่านไปมาได้ยินดังนั้น จึงถามเขาไปว่า “ถ้าใช้หอกของท่านแทงโล่ของท่าน ผลลัพธ์จะเป็นเช่นไรกัน” พ่อค้าหอกและโล่ได้ฟังก็ตอบคำถามไม่ได้ จึงทำได้แต่เก็บข้าวของด้วยใบหน้าที่แดงก่ำพร้อมจากไป
ความหมายของสำนวน :
自相矛盾 มีความหมายเปรียบเทียบการกระทำ หรือคำพูดที่ขัดแย้งกันเอง
ตัวอย่างการใช้ :
- 为什么他的行为总是自相矛盾呢?
Wèishénme tā de xíngwéi zǒngshì zì xiāng máo dùn ne?
ทำไมการกระทำของเขามันมักจะขัดแย้งกันเองอยู่เสมอนะ
- 他刚才说的话自相矛盾，肯定是在说谎。
Tā gāngcái shuō de huà zì xiāng máo dùn, kěndìng shì zài shuōhuǎng.
คำพูดที่เขาพูดเมื่อกี้มันขัดแย้งกัน แสดงว่ากำลังโกหกอยู่แน่ๆ
- 他说自己热爱学习，却一天到晚打游戏，真是自相矛盾。
Tā shuō zìjǐ rè'ài xuéxí, què yītiān dào wǎn dǎ yóuxì, zhēn shì zì xiāng máo dùn.
เขาบอกว่าตัวเองชอบเรียนหนังสือ แต่กลับเล่นเกมตั้งแต่เช้าจรดเย็น ช่างย้อนแย้งซะจริง
สำนวนที่ 4 狐假虎威 (hú jiǎ hǔ wēi) หรือ “จิ้งจอกอ้างบารมีเสือ”
เนื้อเรื่อง :
กาลครั้งหนึ่ง ณ ชายป่าห่างไกล มีสุนัขจิ้งจอกตัวหนึ่งอาศัยอยู่ วันหนึ่งมันเจอเข้ากับเสือที่หิวโหยเข้า มันรู้ว่าตนยากที่จะรอดไปได้ จึงออกอุบายและพูดกับเสือว่า “ข้าได้รับคำสั่งจากสวรรค์ให้มาดูแลควบคุมสัตว์ต่างๆบนโลกนี้ ถ้าแกกินข้าก็เท่ากับขัดคำสั่งสวรรค์ ต้องโดนสวรรค์ทำโทษแน่นอน”
เมื่อเสือได้ยินดังนั้นก็เชื่อครึ่งไม่เชื่อครึ่ง จิ้งจอกจึงรีบพูดต่อว่า “ถ้าเจ้าไม่เชื่อ ก็ลองเดินตามหลังข้า แล้วคอยดูว่าเมื่อสัตว์ต่างๆพบข้าแล้ว ต่างก็กลัวจนหัวหดหรือไม่” เสือได้ฟังก็คิดว่าวิธีนี้ไม่เลว จึงเดินตามจิ้งจอกไป
ดังนั้นเมื่อสัตว์ทั้งหลายเห็นจิ้งจอกและเสือเดินมาต่างก็ตกใจหนีกันไปจนหมด เสือเห็นดังนั้นก็เริ่มเกรงจิ้งจอกขึ้นมา โดยไม่รู้เลยว่าสัตว์ต่างๆ ไม่ได้กลัวจิ้งจอก แต่วิ่งหนีตนต่างหาก
ความหมายของสำนวน :
狐假虎威 มีความหมายเปรียบเทียบคนที่ใช้อำนาจของผู้อื่น หรือใช้ตำแหน่งหน้าที่มากดขี่ข่มเหง หรือเอารัดเอาเปรียบผู้อื่น
ตัวอย่างการใช้ :
- 你不要狐假虎威，以势压人。
Nǐ búyào hú jiǎ hǔ wēi, yǐ shì yā rén.
เธอไม่ควรแอบอ้างบารมีข่มเหงผู้อื่น
- 他只是董事长身边的司机，却常狐假虎威地发号施令。
Tā zhǐshì dǒngshìzhǎng shēnbiān de sījī, què cháng hú jiǎ hǔ wēi de fāhàoshīlìng.
เขาเป็นเพียงแค่คนขับรถของท่านประธานเท่านั้น แต่กลับชอบแอบอ้างออกคำสั่ง
- ⼩狗看到主⼈在⾝边，马上狐假虎威地对⼤狗叫起来。
Xiǎo gǒu kàn dào zhǔrén zài shēnbiān, mǎshàng hú jiǎ hǔ wēi de duì dà gǒu jiào qǐlái.
เมื่อหมาน้อยเห็นว่ามีเจ้าของอยู่ข้างๆ ก็อาศัยบารมีเจ้าของเห่าใส่หมาตัวใหญ่ทันที
สำนวนที่ 5 亡羊补牢 (wáng yáng bǔ láo) “แกะหายล้อมคอก” หรือ ที่รู้จักกันในภาษาไทยว่า “วัวหายล้อมคอก”
เนื้อเรื่อง :
นานมาแล้ว มีคนเลี้ยงสัตว์คนหนึ่งได้เลี้ยงแกะไว้ประมาณสิบกว่าตัว ในช่วงเช้าเขามักจะออกไปปล่อยแกะ และพอตกเย็นก็จะไปไล่แกะมาเข้าคอก มีอยู่วันหนึ่ง ขณะที่เขาไปปล่อยแกะเหมือนปกตินั้น ก็พบว่าแกะได้หายไปแล้วตัวหนึ่ง
แท้ที่จริงแล้วเพราะคอกแกะของเขามีรูโหว่ ทำให้ตอนกลางคืนมีหมาป่าเข้ามาคาบแกะไป เพื่อนบ้านเมื่อรู้ข่าวเข้าจึงเตือนเขาให้รีบอุดรูนั้น แต่เขากลับตอบไปว่า “ในเมื่อแกะหายไปแล้ว จะยังซ่อมคอกแกะไปอีกทำไม”
พอถึงวันต่อมา เขาก็พบว่าหมาป่าได้มุดเข้าไปในคอกและคาบแกะไปอีกครั้ง เขารู้สึกเสียใจมากกับเรื่องที่เกิดขึ้น จึงรีบซ่อมแซมคอกแกะให้เสร็จ จากนั้นก็ไม่มีแกะหายไปจากคอกอีกเลย
ความหมายของสำนวน :
亡羊补牢 มีความหมายเปรียบเทียบว่าเมื่อเกิดปัญหา หรือข้อผิดพลาดแล้ว ควรรีบหาทางปรับปรุงแก้ไขทันที เพื่อที่จะได้ลดความเสียหายและความผิดพลายในอนาคต
ตัวอย่างการใช้ :
- 你现在亡羊补牢，还不算太晚。
Nǐ xiànzài wáng yáng bǔ láo, hái bú suàn tài wǎn.
เธอปรับปรุงตัวตอนนี้ก็ไม่นับว่าสายเกินแก้
- 虽然你的损失不少，但现在亡羊补牢还不算晚。
Suīrán nǐ de sǔnshī bù shǎo, dàn xiànzài wáng yáng bǔ láo hái bú suàn wǎn.
ถึงแม้ว่าเธอจะเสียหายไปไม่น้อย แต่ถ้าแก้ไขตอนนี้ก็ยังไม่นับว่าสายไป
- 学习中出现问题我们要及时补救、亡羊补牢、为时不晚。
Xuéxí zhōng chūxiàn wèntí wǒmen yào jíshí bǔjiù, wáng yáng bǔ láo, wéi shí bù wǎn.
หากพบปัญหาขณะเรียนนั้นเราควรรีบแก้ไขในทันที เพื่อไม่ให้สายเกินแก้
เป็นยังไงกันบ้างคะ หลังจากอ่านจบแล้วเพื่อนๆ หลายคนคงรู้สึกเหมือนกันใช่ไหมว่าสำนวนจีนบางคำก็เข้าใจง่าย และจำได้ไม่ยากเลย ยิ่งมีนิทานประกอบก็ยิ่งทำให้เห็นภาพได้ชัดเจนมากยิ่งขึ้น และรู้ว่าควรที่จะต้องนำไปปรับใช้ในสถานการณ์ต่างๆ อย่างไรให้ถูกต้อง รับรองเลยว่าช่วยให้สกิลภาษาจีนของเพื่อนๆ ยกระดับสูงขึ้นอย่างแน่นอน
แต่ถ้าเพื่อนๆ อยากเก่งจีนได้ไวขึ้นแบบคูณสอง เข้าใจทุกหลักภาษาจีน เก็บคำศัพท์ HSK5 ครบหมดทุกคำแล้วล่ะก็ ต้องเรียนคอร์สติว HSK5 กับครูพี่นิวเลย เพราะไม่ว่าจะเป็นเทคนิคในการเรียนจีน เนื้อหาที่สำคัญต่างๆ อย่างคำศัพท์ และไวยากรณ์จีน หรือการพาตะลุยทำข้อสอบ HSK5 ต่างก็มีครบ รับรองว่าเรียนจบแล้วสอบผ่าน HSK5 ได้ชัวร์ การันตีคะแนน 200+
