รู้จักกับ 离合词 กริยาแยกจากกันได้ ที่คนเริ่มเรียนภาษาจีนต้องเจอ

            การเริ่มต้นเรียนภาษาจีนนั้นแน่นอนว่าไม่ใช่เรื่องง่ายๆ เชื่อว่าในหลายๆ ครั้งเพื่อนๆ คงต้องประสบพบเจอกับปัญหาในเรื่องของการใช้ไวยากรณ์จีนเป็นแน่ และหนึ่งในปัญหาเหล่านั้นก็คงเป็นเรื่องของการใช้คำศัพท์ภาษาจีนบางคำ ที่ดูผิวเผินแล้วน่าจะใช้ถูก และเรียงตรงตามหลักภาษาจีนแล้ว แต่กลับปรากฎว่าจริงๆ แล้วใช้ผิด หากเพื่อนๆ สงสัยว่าคำเหล่านี้คืออะไร มีกฎการใช้อะไร มีคำศัพท์ที่เจอได้บ่อยๆ คำไหนบ้างแล้วนั้น บทความนี้จะมาช่วยไขทุกข้อสงสัยเกี่ยวกับ 离合词 ให้ค่ะ

 

สารบัญ

• 离合词 คืออะไร
• กฏการใช้ 离合词 ที่ควรรู้
• คำศัพท์ 离合词 ที่เจอบ่อย

 

离合词 คืออะไร

            离合词 (líhé cí) ถือเป็นคำกริยาประเภทหนึ่ง ที่ประกอบด้วยตัวอักษรจีน 2 ตัว โดยตัวแรกนั้นมักจะเป็นคำกริยา และตัวที่สองจะเป็นกรรม ทำให้คำกริยาประเภทนี้ไม่สามารถเติมกรรมเข้าในด้านหลังได้อีก คำกริยา 离合词 เป็นหนึ่งในไวยากรณ์จีนพื้นฐานที่สำคัญมาก และคนเริ่มเรียนจีนมักพลาดอยู่บ่อยๆ เพราะคำกริยาประเภทนี้มีความสามารถพิเศษแตกต่างจากริยาทั่วๆ ไป เหมือนดั่งชื่อของมันที่เขียนว่า 离=แยก 合=รวม ซึ่งรวมกันแล้วจะแปลได้ว่า “กริยาที่สามารถแยกและรวมกันได้” 

            เพื่อนๆ อาจสงสัยว่าคำว่า “แยกและรวมกันได้” ที่พูดถึงนั้นคืออะไร อย่างที่ได้กล่าวไปข้างต้นว่าคำกริยา 离合词 ประกอบไปด้วยตัวอักษรจีน 2 ตัว เช่น 帮忙 ทำให้เมื่อต้องการที่จะเติมคำขยายอื่นๆ เข้าไป จะต้องแทรกกลางตัวจีนทั้ง 2 แทนการเติมเข้าไปด้านหลัง

ตัวอย่าง        ฉันเคยให้ความช่วยเหลือ

จากที่จะต้องพูดว่า 我帮忙过。

ก็จะต้องแก้เป็น 我帮过忙。

 

            แน่นอนว่าการเติมคำขยายเข้าไประหว่างกลาง 离合词 นั้นไม่ใช่ว่าอยากจะเติมคำหรือวลีอะไรเข้าไปก็ได้ การใช้ 离合词 นั้นมีกฏที่ต้องควรรู้และระวังให้ดีอีกมากมาย ซึ่งหากเพื่อนๆ ไม่อยากเผลอใช้พลาด ก็ต้องอ่านต่อในเนื้อหาด้านล่างเลย

 

____________________________________________________________________________

 

กฎการใช้ 离合词 ที่ควรรู้

            อย่างที่ได้กล่าวไปว่าการเติมคำหรือวลีระหว่างคำกริยา 离合词 นั้นมีกฎและข้อระวังในการใช้มากมาย ดังนั้นเราจะมาแบ่งเป็นข้อๆ ให้เพื่อนๆ ได้เข้าใจ และรู้ว่าควรจะต้องใช้อย่างไรให้ถูกต้องกันค่ะ

 

1. ในกรณีที่ต้องใช้คำช่วยอย่าง 着、了、过

            เมื่อต้องการบอกสภาพของการกระทำ ว่ากำลังดำเนินอยู่ หรือเป็นอดีตไปแล้วด้วยคำช่วยอย่าง 着、了、过 เราจะไม่สามารถวางคำเหล่านี้ไว้ด้านหลังกริยา 离合词 ได้ แต่จะต้องวางไว้ที่ตรงกลางระหว่างคำเท่านั้น

            ตัวอย่าง             我游泳着。(X)

我游着泳。(√)

(ฉันกำลังว่ายน้ำ)

 

            ข้อควรระวัง หากในประโยคมีการพูดถึงกริยา 离合词 เพียงตัวเดียว และไม่มีกริยาอื่นๆ ตามหลัง เราสามารถวาง 了 ไว้ด้านหลังกริยา 离合词 ได้เลย แต่ถ้าหลังจากที่กริยา 离合词 สิ้นสุดลงแล้ว และในประโยคยังมีกริยาอื่นๆ ตามหลัง จะต้องนำ 了 วางแทรกกลางระหว่างคำกริยา 离合词 

    ตัวอย่าง             他结婚了。

(เขาแต่งงานแล้ว)

他结了婚就出国了。

(เขาแต่งงานแล้วก็ไปต่างประเทศทันที)

 

            เรื่องน่ารู้ คำช่วยอย่าง 了、过 นั้น นอกจากจะใช้เดี่ยวๆ คู่กับกริยา 离合词 ได้แล้ว ยังสามารถใช้ร่วมกับส่วนขยายอื่นๆ เพิ่มเติมได้อีกด้วย โดย 了、过 จะตามหลังกริยา 离合词 พยางค์แรก และนำหน้าส่วนขยายอื่นๆ

            ตัวอย่าง             我们见过一次面。

(พวกเราเคยเจอกันแล้วครั้งหนึ่ง)

 

2. ในกรณีที่ต้องการเพิ่มบทเสริมกริยา

            เพื่อนๆ บางคนอาจสงสัยว่าบทเสริมกริยาคืออะไร บทเสริมกริยาก็คือคำ หรือวลีที่เพิ่มมาในด้านหลังคำกริยา เพื่อบ่งบอกผลลัพธ์ ทิศทาง จำนวน หรือระยะเวลาของกริยานั้นๆ ซึ่งแน่นอนว่าเมื่อเติมบทเสริมกริยาเข้าไปในประโยคที่มี 离合词 นั้น จะต้องมีการวางตำแหน่งให้ต่างไปจากปกติ เช่นเดียวกันกับการใช้ 着、了、过 โดยเราจะแบ่งการใช้บทเสริมกริยาออกได้เป็น 4 ประเภทดังนี้

• บทเสริมกริยาบ่งบอกผลลัพธ์

            บทเสริมกริยาบ่งบอกผลลัพธ์ คือการคำหรือวลีที่เติมเข้าไปด้านหลังคำกริยา เพื่อบ่งบอกว่าการกระทำนั้นๆ ทำแล้วมีเป็นผลอย่างไร คำที่มักพบได้บ่อยคือ 完

            ตัวอย่าง           他刚跑步完。(X)

他刚跑完步。(√)

(เขาเพิ่งจะวิ่งเสร็จ)

 

• บทเสริมกริยาบ่งบอกทิศทาง

            บทเสริมกริยาบ่งบอกทิศทาง คือคำที่เติมเข้าไปด้านหลังกริยา เพื่อบ่งบอกทิศทาง หรือสถานะของการกระทำนั้นๆ โดยจะแบ่งออกเป็นบทเสริมกริยาที่มี 1 พยางค์ เช่น 上、下、来 และบทเสริมกริยาที่มี 2 พยางค์ เช่น 起来 ซึ่งจะมีโครงสร้างการใช้ที่แตกต่างกันดังนี้

            ตัวอย่าง           离合词 พยางค์แรก + 上/下/来 + 离合词 พยางค์หลัง

我应该怎么和喜欢的人聊上天？

(ฉันควรจะเริ่มต้นคุยกับคนที่ชอบอย่างไร?)

 

离合词 พยางค์แรก + 起 + 离合词 พยางค์หลัง + 来

他唱起歌来了。

(เขาเริ่มร้องเพลงแล้ว)

 

• บทเสริมกริยาบ่งบอกจำนวน

            บทเสริมกริยาบ่งบอกทิศทาง คือการบ่งบอกว่าการกระทำน้ันๆ เกิดขึ้นแล้วกี่ครั้ง โดยทุกครั้งที่ใส่จำนวน จะต้องมีลักษณนามอย่าง 次、遍 ตามหลังอยู่เสมอ

            ตัวอย่าง           他们一周要开两次会。

(พวกเขาต้องประชุม 2 ครั้งในหนึ่งสัปดาห์

这个月他们已经开了十次会。

(เดือนนี้พวกเขาประชุมกันไป 10 ครั้งแล้ว)

 

• บทเสริมกริยาบ่งบอกเวลา

            การบ่งบอกเวลาของกริยา 离合词 นั้นในบางครั้งอาจทำให้เพื่อนๆ สับสนและงุนงงในหลักการใช้ได้ เนื่องจากสามารถแบ่งได้เป็น 2 กรณี โดยจะแบ่งตามการใช้ได้ดังนี้

            A ：กรณีที่ระยะเวลาบ่งบอกว่าการกระทำนั้นๆ เกิดขึ้นนานเท่าไหร่ 

                    ตัวอย่าง             他跑了一个小时步。

เขาวิ่งไปหนึ่งชั่วโมง

(เน้นว่าการวิ่งนั้นเกิดขึ้นเป็นระยะเวลา 1 ชั่วโมง)

 

            B ：กรณีที่ระยะเวลาบ่งบอกว่าการกระทำนั้นๆ ผ่านไปนานแค่ไหนแล้ว

                    ตัวอย่าง             我毕业五年了。

ฉันเรียนจบมาห้าปีแล้ว

(เน้นว่าหลังจากที่เรียนจบ ระยะเวลาได้ผ่านมา 5 ปีแล้ว )

 

3. ในกรณีที่ต้องการเพิ่มส่วนขยายนาม

            อย่างที่ได้กล่าวไปแล้วข้างต้นว่า คำกริยา 离合词 มักจะเป็นคำที่เกิดขึ้นจากการนำคำกริยามารวมเข้ากับกรรม ทำให้เมื่อเราต้องการขยายกรรมในประโยค จึงต้องเติมส่วนขยายนามเข้าไปอยู่ระหว่างพยางค์แรกที่เป็นกริยา และพยางค์สองที่เป็นกรรมของ 离合词 นั่นเอง โดยเราสามารถแบ่งส่วนขยายนามที่สามารถนำมาใช้ออกได้เป็น 4 ประเภทดังนี้

• ส่วนขยายนามที่เป็นสรรพนามแทนบุคคล

            การเพิ่มสรรพนามแทนบุคคลเข้าไประหว่างคำกริยา 离合词 นั้นมักใช้เพื่อบ่งบอกว่ากรรมของประโยคนั้นคือใคร ซึ่งในที่นี้สรรพนามแทนบุคคล หรือที่เข้าใจว่าเป็นกรรมนั้น จะไม่ได้ทำหน้าที่ “กรรม” แต่จะทำหน้าที่เป็นส่วนขยายเพียงเท่านั้น จึงทำให้ทุกครั้งต้องมีการเพิ่ม 的 ที่ใช่กับคำนามเข้าไปหลังสรรพนามแทนบุคคลด้วยเสมอ

            ตัวอย่าง           我在生气他。   (X)

我在生他的气。(√)

(ฉันโมโหเขาอยู่)

 

            ข้อควรระวัง ไม่ใช่ว่ากริยา 离合词 ทุกคำจะสามารถเติมสรรพนามแทนบุคคลเข้าไปแทรกกลางระหว่าง 离合词 เพื่อบ่งบอกกรรมของประโยคได้ ในบางครั้งจะต้องใช้คำบุพบทอย่าง 和、跟、向 เข้ามาช่วยแทน โดยจะมีโครงสร้างเป็น S1 + 和/跟/向 + S2 + กริยา 离合词

            ตัวอย่าง           我道歉他了。    (X)

我道他的歉了。 (X)

我跟他道歉了。 (√)

(ฉันขอโทษเขาแล้ว)

 

• ส่วนขยายนามที่เป็นคำคุณศัพท์

            การเพิ่มคำคุณศัพท์เข้ามาไประหว่างคำกริยา 离合词 เพื่อบ่งบอกว่ากรรม หรือก็คือคำกริยา 离合词 พยางที่สองนั้นมีลักษณะ หรือสภาพเป็นอย่างไร

            ตัวอย่าง           我没有受重伤。

(ฉันไม่ได้รับบาดเจ็บสาหัส)

他受了很严重的伤。

(เขาได้รับบาดเจ็บสาหัสมาก)

 

• ส่วนขยายนามที่เป็น 个

            การเพิ่มส่วนขยายนามที่เป็น 个 เข้าไประหว่างคำกริยา 离合词 เพื่อบ่งบอกว่าผู้พูดรู้สึกว่าการกระทำนั้นๆ ใช้เวลาไม่นาน

                        ตัวอย่าง           你先给小狗洗个澡吧。

(คุณอาบน้ำให้สุนัขก่อนเถอะ)

咱们一起照个相吧。

(พวกเรามาถ่ายรูปกันเถอะ)

 

• ส่วนขยายนามที่เป็น 什么

            การเพิ่มส่วนขยายนามที่เป็น 什么 เข้าไประหว่างคำกริยา 离合词 นั้นสามารแบ่งการใช้ สิ่งที่ต้องการเน้น และความหมายได้ออกเป็น 2 กรณีดังนี้

            A：กรณีที่ใช้ในประโยคคำถาม และ 什么 แสดงการถามไถ่

                                ตัวอย่าง            你们在聊什么天啊？

(พวกเธอคุยอะไรกันอยู่หรอ)

 

               B：กรณีที่ผู้พูดรู้สึกไม่พอใจ หรือไม่สนใจ และใช้ 什么 ในการย้อนถาม

                               ตัวอย่าง            你们聊什么天，好好上课！

(พวกเธอคุยอะไรกัน ตั้งใจเรียนสิ)

 

            เรื่องน่ารู้ การเพิ่มส่วนขยายเข้าในไปในประโยคที่มีกริยา 离合词 นั้น นอกจากรูปแบบที่ได้กล่าวมาข้างต้น เรายังสามารถใช้อีกรูปแบบได้ดังนี้ (กำหนดให้ 离合词 พยางค์แรกแทนด้วย A และกริยา离合词 พยางค์ที่สองแทนด้วย B)

            โครงสร้าง 1 ： A + B + A + ส่วนขยาย

                                ตัวอย่าง         他睡觉睡了十五个小时。

                                         (เขานอนหลับไป 15 ชั่วโมง)

 

            โครงสร้าง 2 ： B + A + ส่วนขยาย

                    ตัวอย่าง         她舞跳得很好。

                                         (หล่อนเต้นได้ดีมาก)

 

____________________________________________________________________________

 

คำศัพท์ 离合词 ที่เจอบ่อย

 

            หลังจากที่อ่านบทความนี้ก็จบ เชื่อว่าเพื่อนๆ ก็คงเข้าใจ และรู้วิธีการใช้ 离合词 กันแล้ว แน่นอนว่าแค่อ่านอย่างเดียวไม่สามารถทำให้จำได้ เพื่อนต้องลองฝึกแต่งประโยคด้วยนะ ถึงจะสามารถทำให้มั่นใจได้ว่าจะใช้ได้จริง

            แต่ถ้าหากเพื่อนๆ อยากรู้จักไวยากรณ์จีนพื้นฐานอื่นๆ อีก และสามารถใช้ได้อย่างมั่นใจทุกคำ ต้องเริ่มเรียนจีนด้วยคอร์ส Chinese Buffet  เลย เพราะในคอร์สนี้เค้าจะช่วยปูพื้นฐานภาษาจีนของเพื่อนๆ ให้แม่น แบบไม่ต้องกลัวว่าจะไปเผลอใช้พลาดตรงจุดไหนเลย อีกทั้งยังสอนไปจนสามารถสอบ HSK3 ผ่านได้เลยนะ ใครที่อยากพูดจีนได้ ใช้จีนคล่อง ต้องเรียนเลย