กำหนดให้ f(x) เป็นฟังก์ชันซึ่ง f(3)=111 ถ้า
limx→3x⋅f(x)−333x−3=2013
แล้วอัตราการเปลี่ยนแปลงของ f(x) เทียบกับ x ขณะที่ x=3 เท่ากับเท่าใด
,
โจทย์ กำหนด f(3)=111 และ
limx→3x⋅f(x)−333x−3=2013
สิ่งที่โจทย์ต้องการ คือ แล้วอัตราการเปลี่ยนแปลงของ f(x) เทียบกับ x ขณะที่ x=3 หรือ อนุพันธ์ของ f(x) ที่จุด x=3 ที่เขียนแทนด้วย f′(3) นั่นเอง โดยจากนิยามของอนุพันธ์ ถ้าเขียนให้อยู่ในรูปลิมิตจะได้ว่าโจทย์ต้องการให้หาค่าของ
limx→3f(x)−f(3)x−3
สิ่งที่ต้องระวังในข้อนี้คือ เราไม่สามารถนำ 3 ไปแทนที่ x ในสิ่งที่โจทย์กำหนดมาให้ได้ เพราะว่าที่โจทย์ให้มาเป็นลิมิตเมื่อ x เข้าใกล้ 3 ไม่ใช่ค่า ณ.จุดที่ x=3
ดังนั้นเราจะต้องพยายามจัดรูปจากสิ่งที่โจทย์ให้มา ไปสู่สิ่งที่โจทย์ถามต่อไป
,
2013=limx→3x⋅f(x)−333x−3
เราต้องการให้เกิด f(x)−f(3) แต่สิ่งที่เรามีคือ x⋅f(x)
ดังนั้นเราต้องบวกสิ่งที่เราต้องการเข้าไป เรามี x⋅f(x) เราก็ต้องบวกด้วย −x⋅f(3) เพื่อที่เมื่อดึงตัวร่วมแล้วเราจะได้ f(x)−f(3) แต่เมื่อไหร่ก็ตามที่เราบวกอะไรเพิ่มเข้าไปในสมการเองจะต้องลบตัวนั้นออกด้วย
เริ่มต้นจากจับคู่พจน์หน้าสุดกับพจน์หลังสุดอยู่ด้วยกันแล้วดึงตัวร่วม x ออก ส่วนคู่ที่เหลือแทนค่า f(3)=111 แล้วดึงตัวร่วมออกเช่นเดียวกัน
2013=limx→3x⋅f(x)−333−x⋅f(3)+x⋅f(3)x−32013=limx→3(x⋅f(x)−x⋅f(3))+(x⋅f(3)−333)x−32013=limx→3x(f(x)−f(3))+(111x−333)x−32013=limx→3x(f(x)−f(3))+111(x−3)x−3
จากนั้นแยกลิมิตเป็นสองส่วน คือ คู่หน้ากับคู่หลัง
2013=limx→3(x(f(x)−f(3))x−3+111(x−3)x−3)2013=limx→3x(f(x)−f(3))x−3+limx→3111(x−3)x−3
จะเห็นว่าลิมิตพจน์หลังสามารถตัด x−3 ออกแล้วคำนวณลิมิตด้วยการแทนค่าได้
2013=limx→3x(f(x)−f(3))x−3+limx→31112013=limx→3x(f(x)−f(3))x−3+1112013−111=limx→3x(f(x)−f(3))x−31902=limx→3x(f(x)−f(3))x−3
แยกลิมิตเป็นผลคูณสองส่วนอีกครั้ง โดยครั้งนี้แยก x ที่คูณอยู่ตรงตัวเศษออกเนื่องจากที่เหลือตรงกับนิยามอนุพันธ์ในรูปลิมิตแล้ว
1902=limx→3x(f(x)−f(3))x−31902=limx→3[x⋅(f(x)−f(3))x−3]
จะเห็นว่าลิมิตพจน์หน้าสามารถคำนวณโดยใช้การแทนค่า x=3 ลงไปได้เลย จากนั้นย้าย 3 ไปหารอีกข้างของสมการ
1902=limx→3x⋅limx→3(f(x)−f(3))x−31902=3⋅limx→3(f(x)−f(3))x−319023=limx→3(f(x)−f(3))x−3634=limx→3(f(x)−f(3))x−3
ดังนั้นเราจึงสรุปได้ว่าลิมิตด้านบนซึ่งก็คือ f′(3) มีค่าเท่ากับ 634