กำหนดให้ A และ B เป็นเมทริกซ์ที่มีมิติ 2×2 โดยที่ AB=[1234] และ ABA=[−12−14] พิจารณาข้อความต่อไปนี้
(ก) BAB=[7102232]
(ข) (A−B)(A+B)≠A2−B2
ข้อใดต่อไปนี้ถูกต้อง
,
จากที่โจทย์ให้ผลคูณเมทริกซ์ AB และ ABA มา เราจึงสามารถคำนวณเมทริกซ์ A ได้จากการคูณด้วย (AB)−1 ทางซ้ายของ ABA
คำนวณ (AB)−1
จาก AB=[1234] คำนวณ det(AB)
จะได้ det(AB)=(1)(4)−(3)(2)=−2 แทนค่าลงในสูตรคำนวณเมทริกซ์อินเวอร์สของ AB
(AB)−1=1det(AB)[4−2−31]=1(−2)[4−2−31]=−12[4−2−31]
เราจึงได้ (AB)−1=−12[4−2−31]
คำนวณเมทริกซ์ A
นำ (AB)−1 คูณทางด้านซ้ายของสมการ ABA=[−12−14] จะได้
\begin{eqnarray*} ABA & = & \left[\begin{array}{cc} -1 & 2\\ -1 & 4 \end{array}\right]\\ \left(AB\right)^{-1}ABA & = & -\frac{1}{2}\left[\begin{array}{cc} 4 & -2\\ -3 & 1 \end{array}\right]\left[\begin{array}{cc} -1 & 2\\ -1 & 4 \end{array}\right]\\ \cancel{\left(AB\right)^{-1}}\cancel{\left(AB\right)}A & = & -\frac{1}{2}\left[\begin{array}{cc} -2 & 0\\ 2 & -2 \end{array}\right]\\ A & = & \left[\begin{array}{cc} 1 & 0\\ -1 & 1 \end{array}\right] \end{eqnarray*}
,
จากขั้นตอนที่แล้วเราทราบว่า A=\begin{bmatrix} 1 & 0 \\ -1 & 1 \end{bmatrix} เราจึงนำมาคำนวณ A^{-1} เพื่อเอาไปคูณทางด้านซ้ายของสมการ AB=\begin{bmatrix} 1 & 2\\ 3 & 4\end{bmatrix} แล้วจะได้เมทริกซ์ B ที่เราต้องการ
คำนวณเมทริกซ์ A^{-1}
คำนวณ \det A = (1)(1) - (-1)(0) = 1 แล้วแทนลงในสูตรคำนวณเมทริกซ์อินเวอร์สของ A
\begin{eqnarray*} A^{-1} & = & \frac{1}{\det A}\left[\begin{array}{cc} 1 & 0\\ 1 & 1 \end{array}\right]\\ & = & \frac{1}{\left(1\right)}\left[\begin{array}{cc} 1 & 0\\ 1 & 1 \end{array}\right]\\ & = & \left[\begin{array}{cc} 1 & 0\\ 1 & 1 \end{array}\right] \end{eqnarray*}
คำนวณเมทริกซ์ B
นำเมทริกซ์ A^{-1} คูณทางซ้ายของสมการ AB=\begin{bmatrix} 1 & 2\\ 3 & 4 \end{bmatrix}
\begin{eqnarray*} AB & = & \left[\begin{array}{cc} 1 & 2\\ 3 & 4 \end{array}\right]\\ \cancel{A^{-1}}\cancel{A}B & = & \left[\begin{array}{cc} 1 & 0\\ 1 & 1 \end{array}\right]\left[\begin{array}{cc} 1 & 2\\ 3 & 4 \end{array}\right]\\ B & = & \left[\begin{array}{cc} 1 & 2\\ 4 & 6 \end{array}\right] \end{eqnarray*}
,
นำเมทริกซ์ B=\begin{bmatrix} 1& 2 \\ 4&6\end{bmatrix} คูณทางซ้ายของสมการ AB=\begin{bmatrix}1&2\\3&4\end{bmatrix} เพื่อให้ได้ BAB
\begin{eqnarray*} AB & = & \left[\begin{array}{cc} 1 & 2\\ 3 & 4 \end{array}\right]\\ BAB & = & \left[\begin{array}{cc} 1 & 2\\ 4 & 6 \end{array}\right]\left[\begin{array}{cc} 1 & 2\\ 3 & 4 \end{array}\right]\\ & = & \left[\begin{array}{cc} \left(1+6\right) & \left(2+8\right)\\ \left(4+18\right) & \left(8+24\right) \end{array}\right]\\ & = & \left[\begin{array}{cc} 7 & 10\\ 22 & 32 \end{array}\right] \end{eqnarray*}
ซึ่งตรงกับข้อความ (ก) ไก่ จริง ดังนั้น (ก) กล่าวถูกต้องแล้ว
,
ในการคูณเมทริกซ์ เราจะต้องระมัดระวังเรื่องการคูณทางซ้ายและทางขวา ซึ่งค่าของ AB อาจจะไม่เท่ากับ BA ก็ได้
กระจายผลคูณ (A-B)(A+B) โดยมองว่าเป็นการกระจาย (A-B) เข้าไปในผลบวก (A+B) ก่อน
\begin{eqnarray*} \left(A-B\right)\left(A+B\right) & = & \left(A-B\right)A+\left(A-B\right)B\\ & = & AA-BA+AB-BB\\ & = & A^{2}-BA+AB-B^{2} \end{eqnarray*}
เราจึงได้ (A-B)(A+B) = A^2 -BA +AB -B^2 ซึ่งจะเท่ากับ A^2-B^2 ได้ในกรณีที่ AB=BA เท่านั้น
,
นำ A^{-1} = \begin{bmatrix} 1 & 2 \\ 4& 6\end{bmatrix} คูณทางซ้ายของสมการ ABA=\begin{bmatrix} -1 & 2 \\ -1 & 4\end{bmatrix}
\begin{eqnarray*} ABA & = & \left[\begin{array}{cc} -1 & 2\\ -1 & 4 \end{array}\right]\\ A^{-1}ABA & = & \left[\begin{array}{cc} 1 & 0\\ 1 & 1 \end{array}\right]\left[\begin{array}{cc} -1 & 2\\ -1 & 4 \end{array}\right]\\ \cancel{\left(A^{-1}\right)}\cancel{\left(A\right)}\left(BA\right) & = & \left[\begin{array}{cc} \left(1+0\right) & \left(2+0\right)\\ \left(-1-1\right) & \left(2+4\right) \end{array}\right]\\ BA & = & \left[\begin{array}{cc} 1 & 2\\ -2 & 6 \end{array}\right] \end{eqnarray*}
จะเห็นว่า BA=\begin{bmatrix}1&2\\-2&6\end{bmatrix} ไม่เท่ากับ AB=\begin{bmatrix}1&2\\3&4\end{bmatrix}
ดังนั้นเราจึงสรุปได้ว่า (A-B)(A+B)\neq A^2-B^2 จริงตามที่ข้อ (ข) กล่าว ข้อ (ข) ไข่ จึงกล่าวถูกต้อง
ในขั้นตอนการตรวจสอบข้อความ (ก) เราอาจไม่จำเป็นต้องคำนวณ A^{-1} และ B เพื่อมาหาผลคูณ B(AB) ก็ได้ แต่เราสามารถนำเมทริกซ์ BAB ในข้อความ (ก) ไก่ มาคูณทางซ้ายด้วย A จะได้ผลคูณ ABAB ซึ่งสามารถนำไปเปรียบเทียบกับผลคูณ (AB)^2 = ABAB ได้เช่นกัน ดังแสดงด้านล่างนี้
นำเมทริกซ์ A=\begin{bmatrix}1&0\\-1&1\end{bmatrix} คูณด้านซ้ายของสมการ BAB=\begin{bmatrix}7&10\\22&32\end{bmatrix}
\begin{eqnarray*} A\left(BAB\right) & = & \left[\begin{array}{cc} 1 & 0\\ -1 & 1 \end{array}\right]\left[\begin{array}{cc} 7 & 10\\ 22 & 32 \end{array}\right]\\ & = & \left[\begin{array}{cc} \left(7+0\right) & \left(10+0\right)\\ \left(-7+22\right) & \left(-10+32\right) \end{array}\right]\\ & = & \left[\begin{array}{cc} 7 & 10\\ 15 & 22 \end{array}\right] \end{eqnarray*}
นำเมทริกซ์ AB=\begin{bmatrix}1&2\\3&4\end{bmatrix} มาคูณกับตัวเอง
\begin{eqnarray*} \left(AB\right)\left(AB\right) & = & \left[\begin{array}{cc} 1 & 2\\ 3 & 4 \end{array}\right]\left[\begin{array}{cc} 1 & 2\\ 3 & 4 \end{array}\right]\\ & = & \left[\begin{array}{cc} \left(1+6\right) & \left(2+8\right)\\ \left(3+12\right) & \left(6+16\right) \end{array}\right]\\ & = & \left[\begin{array}{cc} 7 & 10\\ 15 & 22 \end{array}\right] \end{eqnarray*}
ซึ่งจะเห็นว่าค่าที่ได้ของ ABAB จากทั้งสองวิธีนั้นเท่ากัน เราจึงสรุปได้ว่าข้อความ (ก) กล่าวถูกต้อง
อย่างไรก็ตามมีข้อควรระวังสำหรับการใช้วิธีนี้ก็คือจะต้องมั่นใจว่าเมทริกซ์ทั้งหมดที่นำมาคูณกันนั้นมีอินเวอร์สการคูณ